Sıkıntılarına tahlil bulunması için iş bırakan doktorların hareketleri, 1960’lara dayanıyor. Asistan tabiplerin 1969’daki birinci örgütlü aksiyonu, gazetemizin 6 Nisan 1969 tarihli sayısında “Hastane asistanları protesto yürüyüşü yaptı” başlığıyla duyurulmuştu. Ortadan 53 yıl geçmesine rağmen bugün tabiplerin tıpkı meselelere yönelik beyaz aksiyonlar yaptığını belirten Ankara Tabip Odası (ATO) Genel Sekreteri Muharrem Baytemür, tabiplerin tarih boyunca yaptığı hareketleri gazetemiz arşivinden alıntılarla Cumhuriyet’e anlattı:
– Birinci Beyaz Aksiyonlar nasıl ve ne vakit başladı?
1968’de çalışma şartları, tazminatlar, iş yükü başta olmak üzere artan kahırlar nedeniyle asistan tabiplerde hoşnutsuzluk oluştu. 1969’un başından itibaren harekete dönüştü. Tıp fakülteleri asistanlarının tazminatlarındaki güzelleşmenin başka hastanelerde misyon yapan asistanlara yansıtılmaması üzerine, 6 Nisan 1969’da İstanbul’da protesto yürüyüşü yapıldı. Bunu izleyen periyotta de hastane boykotları oldu. Başka fakültelerdeki asistanlar boykota başladı. 1 Ağustos 1969’da Türk Tabipleri Birliği (TTB) asistan tabiplerle günümüzde de çözülmeyen problemlerin gündemde olduğu bir toplantı yaptı. 1970’e gelindiğinde adım atılmaması üzerine başta doktorlar olmak üzere sıhhat çalışanları İstanbul’da bir yürüyüş daha düzenledi. O devir öne çıkan sloganlar, “2 dakikada hasta muayenesine hayır”, “Günde 100 hasta bakılamaz”, “Bütün tabipler için tek statü/tek ücret” üzere bugüne benzeri haldeydi.
CUMHURİYET DUYURDU
– O devirde de iş bırakmalar oldu mu?
Karşılık alamayan tabipler, 6-7 Ocak 1971’de acil hastalar dışında iş bırakma kararı aldı. Cumhuriyet, bu haberi 6 Ocak 1971’de birinci sayfadan “Sağlık çalışanı bugün direnişe başlıyor” başlığıyla duyurmuştu. İstanbul ve Ankara’da neredeyse yüzde 100 iştirak vardı. Sonrasında 12 Mart Muhtırası’na karşın haklarda kısmi de olsa güzelleştirme yapıldı.
– 80’ler nasıl geçti?
Ağustos 1980’de doktorlar ve sıhhat çalışanları tekrar direnişe geçti. 8 Ağustos 1980’de tüm yurtta iş bırakıldı. Cumhuriyet, aksiyonu tekrar birinci sayfadan duyurmuştu. Direniş sonrası sıkıyönetim mahkemesi, periyodun TTB Lideri ve Cumhuriyet müellifi Dr. Erdal Atabek, İstanbul Tabip Odası Genel Sekreteri Dr. Şakir Derkut, ATO İdare Heyeti üyesi Dr. Yakup Hindistan ile Tüs-Der İstanbul bölge sorumlusu Yusuf Bağatar’ı tutukladı. Atabek ve Derkut 10 Eylül’e dek tutuklu kaldı. Akabinde 12 Eylül darbesi olunca uzun mühlet aksiyon ve aktiflik yapılamadı. 80’lerin sonunda ATO’nun öncülüğüyle “Beyaz Eylemler” başladı. 88-89’da aksiyonların de tesiriyle hükümet Temmuz 1989’da fiyatlarda önemli bir artış yapmak zorunda kaldı.
– Bize son yıllardaki hareketlerden de kelam edebilir misiniz?
2007 ve 2011’de geniş iştirakli mitingler düzenlendi. Bilhassa 13 Mart 2011’de yaklaşık 30 bin kişinin katıldığı en kitlesel “Beyaz Eylem” TTB öncülüğünde yapıldı. Günümüze geldiğimizde özlük ve mali haklarda yaşanan kayıplar, çabucak her gün yaşanan tabibe yönelik şiddet olayları, Covid-19’un meslek hastalığı sayılmaması üzere nedenlerle hareketler gerçekleştirdik. 23 Ekim 2021’de Ankara Bilkent Şehir Hastanesi Bayan doğum asistanı Rümeysa Şen’in yorucu bir nöbetin akabinde otomobiliyle bir kamyonun altına girerek hayatını yitirmesi, asistan doktorların seslerini daha çok yükseltmeleri için bir dönüm noktası oldu. Ağır, yorucu, nitelikli emeğin çığlığının artık duyulması gerekiyor.
Cumhuriyet
